W dyskusji wezmą udział:
-
dr Tomasz Domański – historyk z Delegatury IPN w Kielcach, koordynator Centralnego Projektu Badawczego IPN „Dzieje Żydów w Polsce i stosunki polsko-żydowskie w latach 1917–1990”,
-
dr Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki – badacz z tej samej placówki, aktywny uczestnik wspomnianego projektu.
Debatę poprowadzi:
-
dr hab. prof. UJK Jerzy Gapys, dziekan Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
– Myślę, że warto badać temat relacji polsko-żydowskich, ponieważ to jedno z najważniejszych zagadnień nie tylko w polskiej historiografii, ale i nauce w ogóle – tłumaczy dr Tomasz Domański. – Choćby dlatego, że Żydzi byli obecni na ziemiach polskich przez setki lat. Warto zrozumieć, jak kształtowały się te relacje, i odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego właśnie Polska stała się schronieniem dla Żydów wypędzanych z Europy Zachodniej.
– Współistnienie Polaków i Żydów bywało pozytywne, ale nie brakowało także napięć i konfliktów. Okres II wojny światowej tylko je pogłębił – dodaje. – Z jednej strony mieliśmy Holokaust – masową zbrodnię popełnioną przez Niemców na narodzie żydowskim, z drugiej pojawia się pytanie o postawy Polaków wobec tej tragedii. Niestety, niewiele instytucji naukowych podejmuje ten temat w sposób systemowy i długofalowy.
Podczas spotkania poruszonych zostanie wiele kluczowych zagadnień:
-
Wpływ niemieckiej okupacji na relacje polsko-żydowskie – m.in. polityka terroru, grabieży i represji, w tym funkcjonowanie tzw. „prawa przeciwpomocowego”.
-
Rola strachu jako dominującego czynnika kształtującego postawy społeczne wobec Żydów.
-
Propaganda niemiecka – jej znaczenie w rozpowszechnianiu antysemickich stereotypów, w tym obrazu „Żyda-bolszewika”.
-
Żydowskie grupy przetrwania i partyzantka – zarówno samodzielne oddziały, jak i udział Żydów w różnych formacjach zbrojnego podziemia, w tym związanych z ruchem komunistycznym.
-
Zbrodnie na Żydach – przypadki bandytyzmu i przemocy wobec Żydów zarówno w czasie wojny, jak i w pierwszych latach po jej zakończeniu.
-
Konsekwencje społeczne i gospodarcze Holokaustu, a także ich wpływ na relacje polsko-żydowskie po 1945 roku.
Ważnym punktem debaty będzie także refleksja nad źródłami historycznymi: dokumentami śledczymi, operacyjnymi, sądowymi („sierpniówkami”), a także relacjami i wspomnieniami świadków. Uczestnicy spróbują odpowiedzieć na pytanie, jak interpretować te materiały w badaniach nad relacjami polsko-żydowskimi i jak unikać uproszczeń czy nadużyć w narracjach historycznych.
Napisz komentarz
Komentarze